Laktoz İntoleransı Nedir?
Laktoz intoleransı, sindirim sisteminin sütteki şeker olan laktoza karşı reaksiyonudur. Süt içtikten sonra rahatsız edici semptomlar yaşatır.
Birçok insan laktozu sindirmekte zorluk çeker, ancak herkes laktoz intoleransı semptomlarını yaşamayabilir.
Laktoz İntoleransı Belirtileri Nelerdir?
Kalın bağırsaktaki sindirilmemiş laktozdan dolayı bu hastalarda laktoz intoleransının şu belirtileri orataya çıkar:
- Distansiyon (şişkinilk)
- Mide bulantısı ve kusma
- Mide ağrısı ve kramp
- Gaz sıkışması
- Mide guruldaması ve ishal
Laktoz intoleransı bu belirtilere sebep olur.
Bir gıdayı yedikten sonra kalın bağırsağa ulaşması 6 ila 10 saat sürer ve bundan sonra sindirilmiş gıdaların kalın bağırsaktan geçmesi 24-36 saat daha alır. Yani semptomlar laktoz yedikten bir veya iki gün sonra ortaya çıkabilir.
Hangi Gıdalar Laktoz İntoleransı Belirtilerini Tetikler?
Laktoz, çoğu süt ürününde bulunduğu için laktoz intoleransı belirtilerini tektikleyen birçok süt ürünü gıdalar vardır. Buna inek sütü ve keçi sütü ürünleri de dahildir. Bazı süt ürünlerinde daha fazla laktoz vardır.
Örneğin taze süt ve kremada laktoz oranı daha yüksektir, sert peynirlerde ise daha azdır. Öte yandan, laktoza karşı çok duyarlıysanız çok küçük miktarlara bile reaksiyon gösterebilirsiniz.
Yiyeceklerdeki beslenme etiketlerini ve içerik listelerini kontrol edin. Laktoz genellikle çorbalar, salata sosları ve atıştırmalık yiyecekler dahil işlenmiş gıdalara eklenir. Bazı ilaçların hazırlanmasında da laktoz kullanılabilmektedir.
Tetikleyici gıdalar ayrıntılı bir şekilde aşağıda laktoz içeren besinler bölümünde yazmaktadır.
Laktoz İçeren Besinler Nelerdir?
Laktoz içeren ve laktoz intoleransınızı tetikleyebilecek gıdalar şunlardır:
- Süt ve tüm süt ürünleri
- Tereyağlar
- Peynirler
- Kremalar
- Yoğurtlar
- Dondurma ürünleri
İşlenmiş gıdalarında çoğunda laktoz içeren besinler vardır.
Örnek olarak şunları sayabiliriz:
- Hububatlar
- Hamur işi pişmiş yiyecekler
- Kek ve kek benzeri gıdalar
- Krakerler
- Ekmekler
- Bisküviler
- Soslar, salata soslarıda dahil
- Protein karışımları
Laktoz İntoleransım Olup Olmadığını Nasıl Anlarım?
Süt ürünlerini yedikten sonra mide-bağırsak semptomlarının bir örneğini fark ederseniz, laktoz intoleransınız olduğundan şüphelenebilirsiniz.
Laktoz İntoleransı Testi
Laktoz intoleransı testi için çeşitli yolları vardır. Ortak testler şunlardır:
Hidrojen Nefes Testi: Nefes verdiğinizde nefesinizdeki hidrojen ve metan gazlarının miktarını ölçer. Kalın bağırsaktaki bakteriler bu gazları üretir. Laktozu yedikten sonra bu gazların seviyeleri daha yüksekse, bunun nedeni bağırsak bakterilerinizin laktozu fermente etmesidir.
Kan Şekeri Testi: Nefes testi sonuçsuz kalırsa, sağlık uzmanı kan şekeri (kan şekeri) testi önerebilir. Bu test, laktozu almadan önce ve aldıktan sonra kanınızdaki şeker içeriğini ölçer. Kan şekeriniz yükselmiyorsa, bu laktozu ememediğinizi gösterir.
Dışkı Asitliği Testi: Sağlık hizmeti sağlayıcıları bu testi küçük çocuklar ve bebekler için kullanır. Çocuğu laktozla besledikten sonra kaka (dışkı) örneği alıp içeriğini analiz ederler. Numunedeki laktik asit ve diğer yan ürünlerin seviyeleri, vücudun laktozu emip emmediğini gösterebilir.
Laktoz İntoleransını Hangi Diyetle Yönetebilirim?
Kişisel laktoz eşiğinizin ne olduğunu öğrenmek için farklı diyetler denenmelidir. Bunun nedeni bazı insanlar belirli süt ürünlerini belirli miktarlarda başka yiyeceklerle tükettiğinde laktoz intoleransını tolere edebildiklerini fark ederler.
Laktoz içermeyen bir diyetle başlayın, ardından bağırsak sisteminin nasıl tepki verdiğini görmek için yavaş yavaş laktoz içeren gıdalara yeniden başlayın.
Laktoz intoleransı olan bazı kişiler, tek seferde 12 grama (g) kadar laktozu tolere edebilirler; bu, bir bardak süt veya bir kaşık dondurma anlamına gelir. Ayrıca çoğu süt ürününün laktozu azaltılmış ve laktozsuz versiyonlarını süpermarketlerde bulunmaktadır.
Laktoz İntoleransının Uzun Vadeli Etkileri Nelerdir?
Laktoz intoleransı beslenmemizi etkileyecektir, bu da aldığımız besinlere dikkat etmemiz gerektiği anlamına gelir.
Tüm süt ürünlerinden uzak durursanız, kalsiyum ve D vitamini seviyemiz düşük olabilir. Bu vitaminleri diğer gıda kaynaklarından da alabiliriz, ancak süt ürünleri bu vitaminler için en yaygın kaynaktır.
Kalsiyum eksikliği veya D vitamini eksikliği kemiklerimizi, kaslarımızı ve sinir sistemimizi etkileyebilir. Eksiklikler özellikle büyüyen çocukları etkileyebilir.
Diyetimizde bu vitaminlerden yeterince yararlanamıyorsak, sağlık uzmanınız kalsiyum veya D vitamini takviyeleri almanızı veya bunları çocuğunuza vermenizi önerebilir.
Laktoz İntoleransı Bir Alerji Midir?
Laktoz intoleransı alerji değildir.
Gıda alerjisi, bağışıklık sisteminin genellikle yemekteki bir proteine karşı verdiği bir reaksiyondur. Bağışıklık sistemi proteini bir tehdit olarak algılar ve onu ortadan kaldırmak için tepki verir.
Alerji varsa, proteinin küçük bir miktarı bile büyük bir reaksiyona neden olabilir ve bu genellikle alerjeni aldıktan hemen sonra ortaya çıkar.
Alerjik bir reaksiyon, yalnızca sindirim sisteminde değil, vücudun her yerinde semptomlara neden olabilir. Şişlik, ödem ve nefes darlığı görülür. Ayrıca mide ağrısı, mide bulantısı ve kusma gibi semptomlarda görülebilir.
Alerjik reaksiyonun acil niteliği vardır. Ani, şiddetli ve bazı durumlarda yaşamı tehdit edici ( anafilaksi ) olabilir.
Laktoz intoleransı sindirim sisteminin sindiremediği bir şekere tepki vermesidir. Sindirim sırasında rahatsız edici belirtiler anlamına gelir ancak bu tehlikeli değildir.
Sindirilmemiş laktoz kalın bağırsakta ekstra su ve gaz üretir. İşlenirken ishal ve gaz semptomları oluşabilir fakat vücutta cidi bir zarar oluşturmaz.
Laktoz intoleransı bir hastalık değildir. Bu sadece sindirim sisteminin işleyişindeki doğal bir değişikliktir.
Aslında bebeklik döneminden sonra laktozu sindirme yeteneği, insanlarda nispeten yeni bir genetik adaptasyondur. Hepimiz bu adaptasyona sahip değiliz ve bu sorun değil.
Laktoz intoleransı ile sağlıklı bir yaşam sürülebilir. Sindirim semptomlarınız varsa ve bunların süt ürünleriyle ilgili olabileceğini düşünüyorsanız yaşam tarzı değişikliği ile semptomlardan kolayca kurtulmak mümkündür.
