İleostomi Nedir?
Normal seyreden bir durumda süreç şu şekilde ilerler: Ağız yoluyla alınan gıdalar ince bağırsaktan geçerek kalın bağırsağa ulaşır oradan da makat yoluyla dışarı atılır. Eğer bağırsaklarda bir sorun varsa işleyiş farklılaşır. İleostomi terimi işte burada karşımıza çıkmaktadır. İnce bağırsağın bir bölümü ameliyatla karın ön duvarına ağızlaştırılır. Böylelikle gıda atıkları doğrudan karın duvarına yapıştırılan torba ile ince bağırsak üzerinden dışarı boşaltılır. Tüm bu işlemin adına İleostomi denir.
İleostomi Neden Açılır?
Kalın bağırsakta yaşanan farklı sorunlar nedeniyle gıda atıkları ince bağırsakta kalır, kalın bağırsağa ilerleyemez. Bunda kalın bağırsak ve rektumun geçirdiği ameliyatlar etkilidir. Çünkü bazen geçirilen cerrahi operasyonlar sonucunda kalın bağırsak işlevini yitirebilir; üstüne düşen görevi yapamaz hale gelebilir ve devre dışı bırakılır. Normal yoldan dışkılama artık olmaz. Durum böyle olduğunda devreye ince bağırsak girerek ve ileostomi işlemi yapılır.
İleostomi Nereden ve Nasıl açılır?
Gıda atıklarının kalın bağırsağa uğramadan ince bağırsak üzerinden dışarı atılması süreci olarak tanımlayabileceğimiz ileostomi, cerrahi operasyonla karnın sağ alt bölümünde açılır. Karın ön duvarında ameliyatla yapıştırılan bir torba ile gıda atıklarının boşaltımı gerçekleştirilir.
İleostomi Kapatılması İşlemi Nasıl Gerçekleşir?
İleostomi kapatılması, bağırsaklardaki süreç eğer geçici bir sorundan kaynaklanıyorsa ilk ameliyattan yaklaşık 3 ay sonra kapatılır. İleostomiyi kapatmaya karar vermek için önce detaylı bir değerlendirme yapılarak anastomoz yani dikiş hattı güvenliğinin olup olmadığına bakılır. Herhangi bir sorun yoksa bağırsak ile doku arasındaki doku serbesleştirilerek ileostomi kapatılır. Geçici ileostomilerde bağırsak hiç çıkarılmadan kapatılır. Dışkılama işlemi eskiye döner ve kişi bir süre sonra eski sağlığına kavuşur. Eğer hasta radyoterapi ya da kemoterapi alıyorsa bu işlemler bittikten sonra sürece göre kapatma gerçekleştirilir.
İleostomi Sürecinde Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Dengeli ve sağlıklı beslenme yaşam felsefesi haline gelmelidir. Çünkü sağlıksız beslenme, sadece bağırsaklara değil tüm organlara zarar vermektedir. Suyumuzu düzenli şekilde içmek; lokmayı doğru şekilde çiğnemek; yavaş ve düzenli yemek; kolay sindirilen besinleri tercih etmek Baharatlı, yağlı, kızartılmış, şekerli, yüksek lifli ya da gazlı yiyecek ya da içeceklerden uzak durulmalıdır.
Bağırsağın Torbaya Bağlanması Ve Stoma Açılması – Ostomi Açılması İşlemi Nasıldır?
Türk Dil Kurumu’na göre stoma( ostomi), içi boşluklu iki yapı arasında bağlantı oluşturulması veya içi boşluklu yapının ciltten vücut dışına ağızlaştırılmasına yönelik yapılan ameliyattır. Bağırsağa bağlanan torbaların süresi, çeşidi, özellikleri, bağırsaklardaki hastalığın durumuna göre geçici ve kalıcı şekilde planlanır. Geçici stomalarda bağırsak hiç çıkarılmadan kapatılır ve kişi bir süre sonra eski sağlığına döner. Eğer hastalık, dışkılama sürecini bozuyor ve bu durum kasların çalışmasını engelliyorsa kalıcı bağırsak torbası yani literatürdeki ismiyle kalıcı stoma (kalıcı ostomi) açılır.
Stoma (Ostomi) Görüntüsü Nasıldır?
Stoma, bağırsağın torbaya bağlanması için oluşturulan açıklıktır. Ameliyat sonrası ilk günler şişmiş ve kızarık halde görünse de zamanla parlak, pembe ve nemli bir görüntüye dönüşür. Yuvarlak ya da oval şeklinde olur ve işlemi uygulanacak cilt bölgesinin temiz, kuru olması önemlidir.
Stoma (Ostomi) Kapatılması Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
İleostomi ve kolostomi kapatılma işlemi ortalama 1-3 saat süren bir ameliyattır.
Stoma (Ostomi) Kapatılma Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Hastanın iyileştiğine karar verildiğinde geçici olarak yapılan ileostomi ve kolostomi son bulur. Bağırsak küçük bir ameliyatla tekrar içeri alınır.
Stoma (Ostomi) Ameliyatı Sonrası İyileşme Ne Zaman Olur?
Ortalama 6 – 8 hafta içinde günlük aktivitelerini yapacak şekilde normal yaşama dönülür.
Bağırsağın torbaya bağlanması (Stoma açılması – Ostomi açılması) hangi durumlarda uygun görülür?
Kişi gıda atıklarını vücudun normal işleyişiyle uyumlu şekilde vücut dışına çıkaramıyorsa bağırsağın torbaya bağlanması (stoma açılması – ostomi açılması) işlemi gündeme gelir. Anal bölgede dışkı kontrolünü sağlanmasında yardımcı olan kasların işlev bozukluğu yada tümör nedeni ile korunamayacağı durumlarda; bağırsak tıkanıklıkları baş gösterirse; ülseratif kolit, kolorektal kanserler, inflamatuar bağırsak hastalığı, divertiküler hastalıklar gibi durumlar yaşanırsa dışkı akışı engellenir ve bağırsağın torbaya bağlanması (stoma açılması – ostomi açılması) işlemi geçici yada kalıcı olarak uygulanır.
Bağırsak Torbası Seçerken Dikkat Edilmesi Gereken Konular Nelerdir?
İnce ve kalın bağırsakta yaşanan sorunlar nedeniyle bağırsak torbası takılmasına karar verilirse torba seçimine hem kullanım hem de hijyen noktasında çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Torbanın nereye takıldığı hastalıklı bölgenin durumuna bağlıdır. Seçerken stoma çevresindeki deriyle uyumlu olması, kokuyu dışarı sızdırmaması, yerleştirip çıkarmasının kolay olması, vücut üzerindeki görünüşün fark edilemeyecek düzeyde olması önemlidir. Ayrıca günlük eylem ve davranışlarımızda torbanın varlığını kabullenmiş bir birey olarak hareket etmek yaşam kalitemizi de arttıracaktır.
Stoma (Ostomi) Bakımı Nasıl Olmalıdır?
Stoma (Ostomi) bakım malzemeleri vücudunuza yapışan adaptör, adaptöre yapışan torba ile deri ile torba arasındaki alanın kuru kalmasını sağlayan pastadan oluşur. Stoma (Ostomi) bakımının en temiz şekilde yapılması öncelikle açıklığa uygun çapta torba ve adaptörü seçimiyle mümkündür. Stoma bakımının nasıl olacağı kullanılacak torbanın, malzemenin özelliğine göre değişir. Çünkü tek kullanımlık, boşaltmalı torbalar, torba ve adaptörü ayrı ya da tek parça halinde bulunanlar olarak farklı torba çeşitleri vardır.
Hasta ve hasta yakınına hastaneden ayrılmadan önce hepsi özellikle de vücuda tutunan ve kokunun dışarı çıkmasını engelleyen özelliklere sahip adaptörlü, filtreli torbaların nasıl kullanılacağı, nasıl temizleneceği konusunda gerekli bilgi verilir. Bağırsak torbasının temizlemeden önce ellerin çok iyi temizlenmesi gerekir. Torbanın filtresinin 24-72 saat arayla; adaptörünün ise 3-5 gün arayla değiştirilmesi gerekir. Bazen torbanın günde birkaç kez değiştirilmesi bile gerekebilir. Eğer iki parçalı torbalar tercih edilirse adaptör vücuda yapışık halde olacağından derinin gıda atığı veya dışkı ile teması da engellenmiş olacaktır. Böylelikle stoma etrafında sızıntı ve deride tahriş olayı yaşanmayacaktır.
Stoma (Ostomi) ile Yaşamak Nasıl Bir Süreçtir?
Yaşamda yeni bir döneme girildiğinden sürecin şok, alışma, kabullenme gibi farklı duyguları içeren evreleri vardır. Psikolojik, sosyolojik, fiziksel ve cinsel etkileri gözlenmektedir. Hasta ve hasta yakınının uzmanı doktor ve stomaterapi hemşiresiyle iletişimde kalarak sürece alışması önemlidir. Bir bireyin günlük hayatta yapmayı istediği şeyleri yapabilmektedir. Ağır şeyler kaldırma ve darbeler, baskılamalar konusunda stoma takmayan bireyden daha fazla dikkatli olmalıdır. Ayrıca kendileri paylaşmayı tercih etmedikçe dışarıdan stomanın belli olmadığını ve dışarıya koku çıkmadığını bilmeleri gerekir. Süreç hakkında uzmanlar tarafından paylaşılan bilimsel bilgiye kendini açmak, denileni uygulamak günlük hayatı kolaylaştıracaktır.
Stoma (Ostomi) Sırasında Hangi Komplikasyonlar Gelişebilir?
Torbaya çok miktarda sulu gaita gelmesi; stoma çevresi cilt problemleri; stomanın geri kaçması; stoma fıtığı; stomanın sarkması ya da ayrılması gibi komplikasyonlar gelişebilir. Böyle durumlarda hasta ya da hasta yakınının sakinliğini koruyarak bir uzman doktora görünmesi gerekir.
Stoma (Ostomi) ile Nasıl Banyo Yapılır?
Ameliyat sonrası süreçte doktor izin verdikten banyo yapabilirsiniz. Ilık bir suyla o bölgeye lif veya kese vurmamak şartıyla…Hastaların stoma bakımını banyo sonrasına bırakmaları da en hijyenik olanıdır. Ayrıca banyo sonrası adaptör ve torbayı değiştirmek hasta için daha rahattır. İleostomisi operasyonu geçiren kişiler torbalarıyla banyoya girerler. Kolostomisi operasyonu geçiren kişiler, isterlerse torbalarını çıkararak banyoya girerler.
